Stowarzyszenia i organizacje skupiające obywateli Polski nienależących do żadnego z Kościołów i związków wyznaniowych
Konstytucyjna zasada wolności sumienia i wyznania dotyczy nie tylko różnych wyznań religijnych ale także światopoglądów, w myśl zapisu w preambule:
my, Naród Polskie – wszyscy obywatele Rzeczypospolitej, zarówno wierzący w Boga będącego źródłem prawdy, sprawiedliwości, dobra i piękna, jak i nie podzielający tej wiary, a te uniwersalne wartości wywodzący z innych źródeł, równi w prawach i w powinnościach wobec dobra wspólnego – Polski,
mówiąc zatem o różnorodności wyznaniowej w Polsce należy brać pod uwagę nie tylko wyznawców zarejestrowanych religii i związków wyznaniowych ale także wszystkich tych, którzy w swoim postępowaniu kierują się uniwersalnymi wartościami wywodzonymi ze źródeł poza religijnych, głównie z koncepcji filozoficznych i naukowych tj. ateistów, wolnomyślicieli i agnostyków.
Ateizm
Ateizm odrzuca wiarę w istnienie Boga, bogów lub bogiń.
Ateiści często skłaniają się ku sceptycyzmowi w odniesieniu do doniesień na temat ogólnie rozumianych zjawisk nadprzyrodzonych, zwracając uwagę na brak dowodów empirycznych.
Choć część ateistów skłania się w kierunku świeckich teorii, takich jak: humanizm, racjonalizm i naturalizm, to nie ma jednej ideologii lub zbioru zachowań, przy których obstawaliby wszyscy ateiści.
Wolnomyślicielstwo – ideologia czy też postawa światopoglądowa, która odwołuje się do idei liberalizmu, skupiająca się na poglądzie, iż sądy należy formułować na podstawie wiedzy naukowej i rozumowania, bez odwoływania się do argumentów religijnych. Rozpowszechniła się w XIX wieku i miała charakter antyklerykalny. Wolnomyślicielstwo postrzegane jest jako „religia bez boga”, gdzie podstawę stanowi racjonalizm, a w sprawach wiary agnostycyzm.
Agnostycyzm
- Pogląd filozoficzny, zakładający, że całkowite poznanie rzeczywistości nie jest możliwe.
- Niemożliwym zakłada też dowiedzenie się czy Bóg/bogowie naprawdę istnieją.
- Przez niektórych agnostycy zaliczani są do tej samej grupy razem z ateistami
- Pierwsze słowa przejawiające poglądy agnostycyzmu, to słynne słowa „Wie, że nic nie wiem” wypowiedziane przez Sokratesa.
Termin „agnostycyzm” wprowadził w roku 1871 angielski filozof – Thomas Henry Huxley.Wg. słownika języka polskiego „agnostycyzm” jest to „filozoficzny pogląd zakładający niemożność obiektywnego poznania świata i praw nim rządzących. Agnostycy nie przyjmują żadnej ze skrajnych stanowisk, co do istnienia boga. Niema wg nich podstaw do uznania istnienia jak i nieistnienia boga – ani jedna ani druga kwestia nie jest oczywista i pewna.
Ale czy agnostyk (skoro nie jest przekonany o istnieniu boga) jest ateistą? Ta kwestia jest sporna, jednak brytyjski filozof Bertrand Russell twierdził, że agnostyk ateistą nie jest. W broszurze” Kto to jest agnostyk” napisał: „chrześcijanin twierdzi, że wiemy, iż bóg jest, ateista - że wiemy, iż go nie ma. Tymczasem agnostyk zawiesza sąd, utrzymując, że nie ma dostatecznych podstaw, by przyjąć lub zaprzeczyć istnieniu boga".
Obecnie ateiści, wolnomyśliciele a czyściwo także agnostycy w Polsce zgrupowani są wokół:
- portalu racjonalista.pl,
- Polskiego Stowarzyszenia Racjonalistów,
- Polskiego Stowarzyszenia Wolnomyślicieli im. Kazimierza Łyszczyńskiego
- Towarzystwa Kultury Świeckiej im. Tadeusza Kotarbińskiego oraz im. T. Boya – Żeleńskiego w Krakowie
-
Stowarzyszenia na rzecz Państwa Neutralnego Światopoglądowo NEUTRUM
oraz kilku innych mniejszych organizacji.