Porady
- Wzór oświadczenia o uczestniczeniu w lekcjach religii/etyki (dla rodziców/opiekunów)
- Wzór oświadczenia o uczestniczeniu w lekcjach religii/etyki (dla uczniów)
- Wzór wniosku do samodzielnego podjęcia działań przeciwdziałających dyskryminacji ze względu na religię
- Czy szkoła może żądać od ucznia oświadczenia o tym, że nie będzie on uczestniczył w lekcjach religii?
- Kto może złożyć oświadczenie o chęci uczestniczenia w lekcjach religii lub/i etyki?
- Czy lekcje religii/etyki powinny znajdować się na początku lub na końcu planu lekcji na dany dzień?
- Czy organizacja lekcji etyki jest obowiązkiem szkoły?
- Komu należy złożyć oświadczenie o chęci uczestniczenia w lekcjach religii lub/i etyki?
- Czy szkolny katecheta może być nauczycielem etyki?
- Czy dopuszczalne jest zamieszczanie przez szkołę deklaracji o uczestniczeniu ucznia w lekcjach religii/etyki w karcie zgłoszenia dziecka do szkoły?
Czy szkolny katecheta może być nauczycielem etyki?
Przepisy nie określają wyraźnie, jakie kwalifikacje powinien mieć nauczyciel etyki. W przeciwieństwie do statusu nauczyciela religii status i kwalifikacje nauczyciela etyki nie są w polskim prawie wyraźnie określone. W związku z tym należy stosować ogólne przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (tekst jednolity: Dz. U. 2013 r. poz. 1207). W świetle tego rozporządzenia stanowisko nauczyciela etyki może zajmować osoba, która ukończyła odpowiednio:
-
studia wyższe (licencjackie lub magisterskie) na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub
-
studia wyższe (licencjackie lub magisterskie) na kierunku, którego zakres, określony w standardzie kształcenia dla tego kierunku studiów w grupie treści podstawowych i kierunkowych, obejmuje treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub
-
studia wyższe (licencjackie lub magisterskie) na kierunku (specjalności) innym,
a ponadto ukończyła studia podyplomowe w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pedagogiczne.
Ministerstwo Edukacji Narodowej doprecyzowało w wydanym przez siebie komunikacie (http://men.gov.pl/index.php/aktualnosci/wizyty-krajowe-i-zagraniczne-ministra/1040-komunikat-dotyczacy-kwalifikacji-nauczycieli-do-nauczania-przedmiotu-etyka), że w szkołach podstawowych, gimnazjach i w szkołach ponadgimnazjalnych zajęcia z etyki może prowadzić nauczyciel, który ukończył studia wyższe w zakresie filozofii lub etyki, lub ukończył inne studia wyższe i studia podyplomowe w tym zakresie i posiada przygotowanie pedagogiczne. Możliwe jest również – na podstawie ww. przepisów – powierzenie prowadzenia zajęć z etyki nauczycielowi, który ukończył studia wyższe w innym zakresie niż filozofia/etyka, jeśli ich program obejmował treści nauczanego w szkole przedmiotu etyka, w zakresie wynikającym z podstawy programowej przedmiotu, określone dla danego etapu edukacyjnego.
Problematyczne jest, czy w świetle obowiązującego prawa nauczycielem etyki może być nauczyciel religii (katecheta szkolny). Praktyka pokazuje, że takie sytuacje mają miejsce. Status nauczyciela religii reguluje inne rozporządzenie - z 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach (Dz. U. 1992 r. Nr 36 poz. 155 ze zm.; dalej – rozporządzenie o warunkach nauki religii). Rozporządzenie to szczegółowo normuje sposób zatrudniania nauczyciela religii oraz zakres jego uprawnień. Regulują to § 5-7:
5. 1. Przedszkole lub szkoła zatrudnia nauczyciela religii, katechetę przedszkolnego lub szkolnego, zwanego dalej „nauczycielem religii”, wyłącznie na podstawie imiennego pisemnego skierowania do danego przedszkola lub szkoły, wydanego przez:
1) w przypadku Kościoła Katolickiego - właściwego biskupa diecezjalnego,
2) w przypadku pozostałych kościołów oraz innych związków wyznaniowych - właściwe władze zwierzchnie tych kościołów i związków wyznaniowych.
2. Cofnięcie skierowania, o którym mowa w ust. 1, jest równoznaczne z utratą uprawnień do nauczania religii w danym przedszkolu lub szkole. O cofnięciu skierowania właściwe władze kościołów lub innych związków wyznaniowych powiadamiają dyrektora przedszkola lub szkoły oraz organ prowadzący. Na okres pozostały do końca roku szkolnego kościół lub inny związek wyznaniowy może skierować inną osobę do nauczania religii, z tym że równocześnie pokrywa on koszty z tym związane.
3. Nauczyciel religii prowadzący zajęcia w grupie międzyszkolnej lub pozaszkolnym (pozaprzedszkolnym) punkcie katechetycznym albo uczący na terenie kilku szkół lub przedszkoli jest zatrudniany przez dyrektora szkoły lub przedszkola wskazanego przez organ prowadzący, o którym mowa w § 2 ust. 2, lub przez organ wskazany w porozumieniu, o którym mowa w § 2 ust. 3.
4. Nauczycieli religii zatrudnia się zgodnie z Kartą Nauczyciela.
6. Kwalifikacje zawodowe nauczycieli religii określają odpowiednio Konferencja Episkopatu Polski Kościoła Katolickiego oraz właściwe władze zwierzchnie kościołów lub innych związków wyznaniowych - w porozumieniu z Ministrem Edukacji Narodowej.
§ 7.1. Nauczyciel religii wchodzi w skład rady pedagogicznej szkoły, nie przyjmuje jednak obowiązków wychowawcy klasy.
2. Nauczyciel religii ma prawo do organizowania spotkań z rodzicami swoich uczniów również poza wyznaczonymi przez szkołę lub przedszkole zebraniami ogólnymi, wcześniej ustalając z dyrektorem szkoły lub przedszkola termin i miejsce planowanego spotkania.
3. Nauczyciel religii może prowadzić na terenie szkoły organizacje o charakterze społeczno-religijnym i ekumenicznym na zasadach określonych w art. 56 ustawy o systemie oświaty. Z tytułu prowadzenia organizacji nie przysługuje mu dodatkowe wynagrodzenie.
4. Nauczyciel religii ma obowiązek wypełniania dziennika szkolnego.
5. Nauczyciel religii uczący w grupie międzyklasowej (międzyoddziałowej), międzyszkolnej oraz w punkcie katechetycznym ma obowiązek prowadzić odrębny dziennik zajęć, zawierający te same zapisy, które zawiera dziennik szkolny.
Należy zauważyć, że status nauczyciela religii został tu uregulowany całościowo i kazuistycznie. Mimo to omawiane rozporządzenie nie przewiduje w sposób wyraźny, aby nauczyciel religii mógł nauczać innego przedmiotu poza religią. Należy jednocześnie zauważyć, że nie ma także wyraźnego zakazu łączenia funkcji nauczyciela religii z nauczaniem etyki czy innego przedmiotu.
Warto zwrócić uwagę, że rozporządzenie to (o warunkach nauki religii) reguluje również kwestie związane z nauczaniem etyki, choć nie odnosi się wprost do nauczycieli etyki. Odrębne regulacje wobec lekcji religii i etyki w tym samym rozporządzeniu mogą jednak sugerować, że intencją autorów rozporządzenia było rozróżnienie tych dwóch przedmiotów, także co do kwalifikacji i sposobu zatrudniania nauczycieli.
Ostatnia modyfikacja 2014-05-29 przez Równość Wyznania.